EVALI:โรคปอดอักเสบเฉียบพลัน สัญญาณเตือนจากปอดที่ไม่ควรมองข้าม

EVALI: สัญญาณเตือนจากปอดที่ไม่ควรมองข้าม

EVALI หรือ E-cigarette or Vaping product use-Associated Lung Injury คือโรคปอดอักเสบเฉียบพลันที่เกี่ยวข้องกับการใช้ผลิตภัณฑ์บุหรี่ไฟฟ้า หรือการสูบไอ ซึ่งกลายเป็นประเด็นสำคัญด้านสุขภาพในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมา โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและวัยทำงานที่หันมาใช้บุหรี่ไฟฟ้าแทนบุหรี่แบบเดิม ด้วยความเข้าใจผิดว่าปลอดภัยกว่า

ในบทความนี้ เราจะพาคุณไปรู้จักกับอาการ สาเหตุ และความอันตรายของ EVALI เพื่อให้ตระหนักถึงความเสี่ยง และสามารถป้องกันได้อย่างเหมาะสม

EVALI คืออะไร?

EVALI ย่อมาจาก E-cigarette or Vaping product use-Associated Lung Injury เป็นโรคปอดอักเสบที่เกิดจากการใช้ผลิตภัณฑ์สูบไอ เช่น บุหรี่ไฟฟ้า ที่มีส่วนผสมของนิโคติน THC (สารออกฤทธิ์ในกัญชา) หรือสารแต่งกลิ่นต่างๆ โดยเฉพาะสาร Vitamin E acetate ซึ่งมักพบในน้ำยาที่มีส่วนผสมของ THC

โรคนี้ได้รับความสนใจอย่างมากในปี 2019 เมื่อมีรายงานผู้ป่วยในสหรัฐฯ กว่าพันราย และมีผู้เสียชีวิตหลายสิบคนจากการใช้บุหรี่ไฟฟ้า

อาการของ EVALI ที่ควรสังเกต

ผู้ที่เป็น EVALI มักมีอาการคล้ายโรคปอดทั่วไป จึงอาจถูกวินิจฉัยผิดพลาดหากไม่แจ้งประวัติการใช้บุหรี่ไฟฟ้าให้แพทย์ทราบ โดยอาการที่พบได้บ่อย ได้แก่:

• ไอแห้งหรือไอมีเสมหะ

• หายใจลำบาก เหนื่อยง่าย

• เจ็บหน้าอก

• ไข้ หนาวสั่น

• คลื่นไส้ อาเจียน หรือท้องเสีย

• น้ำหนักลดโดยไม่ทราบสาเหตุ

อาการเหล่านี้มักเกิดขึ้นรวดเร็วและรุนแรง หากไม่เข้ารับการรักษาทันท่วงที อาจทำให้ระบบหายใจล้มเหลว

ปัจจัยเสี่ยงที่ควรระวัง

• การใช้บุหรี่ไฟฟ้าโดยเฉพาะที่มีส่วนผสมของ THC

• การใช้น้ำยาที่ไม่ผ่านมาตรฐานหรือแหล่งผลิตที่ไม่ชัดเจน

• การดัดแปลงเครื่องสูบหรือผสมน้ำยาเอง

• การใช้ร่วมกับสารเสพติดชนิดอื่น

EVALI รักษาได้หรือไม่?

ผู้ป่วย EVALI ส่วนใหญ่มักต้องเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาล โดยการให้ออกซิเจน และใช้ยาสเตียรอยด์เพื่อลดการอักเสบของปอด หากอาการรุนแรงอาจต้องใช้เครื่องช่วยหายใจ

แม้บางรายจะสามารถฟื้นตัวได้ แต่ก็มีความเสี่ยงที่จะเกิดความเสียหายถาวรกับปอด หรือกลับมาเป็นซ้ำได้อีก หากยังคงใช้บุหรี่ไฟฟ้า

แนวทางการป้องกัน

• หลีกเลี่ยงการใช้บุหรี่ไฟฟ้าทุกประเภท โดยเฉพาะในกลุ่มวัยรุ่นและผู้ที่ไม่เคยสูบบุหรี่

• หมั่นตรวจสุขภาพ และแจ้งประวัติการใช้ผลิตภัณฑ์สูบไอกับแพทย์

• ส่งเสริมความรู้ด้านอันตรายของบุหรี่ไฟฟ้าในโรงเรียนและสถานที่ทำงาน

• หากพบอาการผิดปกติ ควรรีบไปพบแพทย์ทันที

สรุป

แม้บุหรี่ไฟฟ้าจะถูกมองว่าเป็น “ทางเลือก” ที่ปลอดภัยกว่าบุหรี่ธรรมดา แต่จากรายงานของผู้ป่วยและการศึกษาทางการแพทย์ ทำให้เห็นได้ชัดว่า การสูบไอไม่ได้ปลอดภัยอย่างที่หลายคนคิด EVALI เป็นอีกหนึ่งบทเรียนที่เตือนให้เราตระหนักถึงผลกระทบต่อปอดและสุขภาพโดยรวมในระยะยาว

แหล่งอ้างอิง:

1. Centers for Disease Control and Prevention (CDC)
   https://www.cdc.gov/tobacco/basic_information/e-cigarettes/severe-lung-disease.html
   (ข้อมูลทางการเกี่ยวกับโรค EVALI และคำแนะนำทางสุขภาพจาก CDC สหรัฐฯ)

2. World Health Organization (WHO)
   https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/e-cigarettes
   (บทความให้ความรู้เกี่ยวกับผลกระทบของบุหรี่ไฟฟ้าต่อสุขภาพ)

3. The New England Journal of Medicine
   Layden JE, Ghinai I, Pray I, et al. “Pulmonary Illness Related to E-Cigarette Use in Illinois and Wisconsin — Preliminary Report”
   https://www.nejm.org/doi/full/10.1056/NEJMoa1911614
   (รายงานการศึกษาผู้ป่วย EVALI อย่างเป็นระบบในช่วงปี 2019)

4. สำนักงานคณะกรรมการอาหารและยา (อย.) ประเทศไทย
   https://www.fda.moph.go.th
   (ข้อมูลเกี่ยวกับการควบคุมบุหรี่ไฟฟ้าในประเทศไทย)