โพลีไวนิลคลอไรด์ ( Polyvinyl Chloride ) หรือ PVC เป็นชื่อของพลาสติกที่มีการใช้อย่างแพร่หลายมากที่สุด จนน่าตกใจ ไม่น่าเชื่อว่าวัสดุต่างๆในโลกจะทำมาจากวัสดุเพียงตัวเดียว ตั้งแต่ ขวดน้ำ ถัง กล่อง พลาสติกห่ออาหาร และสินค้าทั่วไป เช่น บัตรเครดิต แผ่นเสียง ของเล่นเด็ก เฟอร์นิเจอร์ แฟ้มเอกสาร สายเคเบิล สายไฟฟ้า ปากกาและอีกมากมาย ล้วนมีส่วนประกอบของ PVC จนกระทั่งทำให้ PVC กลายเป็น ส่วนหนึ่งของชีวิตเราทุกคนโดยที่ไม่รู้ตัว
แล้ว PVC มีอันตรายอย่างไร
ในการผลิต PVC นั้นมีการใช้คลอรีนเป็นองค์ประกอบ ซึ่งคลอรีนเป็นผลิตภัณฑ์ส่วนเกินจากกระบวนการผลิตโซดาไฟ ปกติแล้วคลอรีนไม่สามารถอยู่ได้ในสภาวะธรรมชาติ ทำให้ก๊าซคลอรีนที่เป็นหนึ่งในองค์ประกอบของ PVC จะถูกปล่อยออกสู่ภายนอกและทำปฏิกริยากับสารอินทรีย์ภายนอกเกิดเป็นสารประกอบอินทรีย์คลอรีน (Organochlorine) ซึ่งโดยปกติไม่พบในธรรมชาติ เป็นสิ่งแปลกปลอมที่ก่อให้เกิดปัญหาต่อสิ่งมีชีวิตหากหลุดเข้าไปในระบบนิเวศ ทำให้ตลอดช่วงชีวิตของ PVC สามารถก่อให้เกิดปัญหากับสิ่งแวดล้อมมากมาย ซึ่งสามารถพูดได้ว่าการผลิดพลาสติก PVC เป็นการผลิตของอุตสาหกรรมสารพิษอันตราย และการกำจัด PVC ยิ่งก่อให้เกิดปัญหาอย่างมาก เนื่องจากคุณสมบัติที่ย่อยสลายได้ยาก ทำให้เกิดปัญหาต่อธรรมชาติอีกนับศตวรรษกว่าจะย่อยสลายไป
การกำจัด PVC
การเผาทำลาย
การกำจัดพลาสติก PVC ก็ยิ่งก่อปัญหาหนักขึ้นไปอีก ส่วนผสมของคลอรีนใน PVC เป็นเหตุผลสำคัญที่ทำให้ขยะ PVC ไม่เหมาะแก่การนำไปกำจัดด้วยเตาเผา เมื่อไรที่คลอรีนถูกเผาก็จะเกิดก๊าซไฮโดรเจนคลอไรด์ขึ้นมา ก๊าซพิษซึ่งมีฤทธิ์กัดกร่อนนี้ต้องถูกแยกออกไปก่อนที่ก๊าซจากเตาเผาจะถูกปล่อยออกไปสู่บรรยากาศเพื่อหลีกเลี่ยงมลพิษต่อสิ่งแวดล้อม ซึ่งจะทำให้ต้องมีการลงทุนราคาแพงในการแยกนี้ ไม่รวมกับค่าลงทุนในการเฝ้าติดตามสภาพมลพิษอย่างมีประสิทธิภาพและการใช้พลังงานจำนวนมาก และนี่ก็เป็นเหตุผลที่อุตสาหกรรม PVC และคลอรีนไปตั้งเตาเผากลางมหาสมุทราเพื่อจะได้ไม่ต้องติดตั้งเครื่องดักจัดสารพิษแต่ปล่อยให้มันออกมาจับที่ผิวน้ำทะเลแทน
ผลกระทบของการเผา
PVC ยังเป็นแหล่งกำเนิดสารพิษไดออกซินแหล่งใหญ่ที่สุดแหล่งหนึ่ง การเผา PVC 1 กิโลกรัมจะปล่อยสารไดออกซินออกมาราว 50 ไมโครกรัม ซึ่งสามารถทำให้สัตว์ทดลอง 50,000 ตัวเกิดมะเร็งได้
เร็ว ๆ นี้มีหลักฐานระบุว่าพิษของไดออกซินสามารถทำให้ครอบครัวที่ได้รับไดออกซินระดับต่ำเกิดปัญหาต่อระบบสืบพันธุ์ได้ การเปลี่ยนแปลงฮอร์โมนที่เกิดขึ้นทำให้เกิดความผิดปกติต่อโครโมโซมเพศของสัตว์ป่า
ขี้เถ้าจากเตาเผาขยะควรถูกนำไปฝังกลบอย่างถูกวิธี ในกรณีของ PVC จะมีขี้เถ้าเหลือมากถึง 0.9 ตันออกมาจากการเผา PVC 1 ตัน เนื่องจากส่วนผสมของโลหะหนักและสารเติมแต่ง ที่เป็นส่วนประกอบใน PVC ต้นทุนสำหรับการบำบัดขี้เถ้าเหล่านี้อย่างปลอดภัยจะสูงกว่าต้นทุนในการผลิต PVC ใหม่ด้วยซ้ำ
การฝังกลบ PVC
ในสหราชอาณาจักรขยะส่วนใหญ่ถูกนำไปกำจัดด้วยการฝังกลบ แม้ว่าอุตสาหกรรมเคมีได้อ้างว่า PVC สามารถที่จะนำไปฝังกลบอย่างปลอดภัย แต่สารเติมแต่ง จำนวนมากโดยเฉพาะ Plasticisers สามารถที่จะรั่วออกมาโดยปฏิกิริยาของจุลชีพหรือการกัดกร่อนโดยตรงของของเหลวที่มีฤทธิ์กัดกร่อนในหลุมฝังกลบ
ผลการทดสอบแสดงว่า สารพิษที่ใช้สำหรับการทำให้คงตัว (Stabilisers) อย่างแบเรียมหรือแคดเมียม สามารถออกจากพลาสติก PVC ที่อยู่ใต้หลุมฝังกลบ และสารเหล่านี้สามารถดูดซึมเข้าไปในพืช นั่นหมายถึงผลิตภัณฑ์ที่มีสารเหล่านี้อยู่ไม่ควรจะถูกนำไปฝังกลบในหลุมฝังกลบทั่วไป
แม้ในหลุมฝังกลบที่มีการจัดการเป็น “อย่างดีเยี่ยม” ส่วนผสมของน้ำปนเปื้อนที่ออกมาจากหลุมนั้นเป็นสิ่งที่ไม่สามารถที่จะคาดเดาได้ ซึ่งขึ้นอยู่กับธรรมชาติของขยะในหลุมฝังกลบ ปริมาณฝน อุณหภูมิและเจ้าของโรงงาน น้ำปนเปื้อนเหล่านี้สามารถทำปฎิกิริยากับ PVC ซึ่งมีสาร Plasticisers มากถึงร้อยละ 60 โดยน้ำหนัก ไม่รวมกับสารเติมแต่ง อื่น ๆ เช่นสารเพิ่มความคงตัว สารหล่อลื่น สารทนไฟ ซึ่งมีอยู่ในปริมาณที่ต่างกันออกไป
ขณะที่ปริมาณขยะ PVC ที่จะถูกนำไปฝังกลบเพิ่มปริมาณขึ้นเรื่อย ๆ เป็นความจริงที่ไม่มีแผ่นเยื่ออะไรที่สามารถป้องกันการรั่วซึมของน้ำปนเปื้อนไม่ให้ออกไปสู่สิ่งแวดล้อมภายนอกได้ ซึ่งนั่นหมายถึงโอกาสที่จะทำให้เกิดการปนเปื้อนของแหล่งน้ำดื่มในอนาคตได้
Pvc ต้องจะใช้เวลานานนับหลายศตวรรษกว่าจะย่อยสลายได้ในธรรมชาติ การฝังกลบ ก็หายากขึ้นตามลำดับจนไม่มีสถานที่เหลือพออีกแล้ว จนมีแนวคิดที่จะรีไซเคิล PVC
การรีไซเคิล PVC
แต่ความจริงก็คือ ปลายทางของ PVC ทุกชิ้นก็คือ “ขยะ” นี่ไม่ใช่เพราะธรรมชาติของผลิตภัณฑ์ที่ราคาถูก นิยมผลิตเป็นจำนวนมาก และไม่สามารถซ่อมได้ แต่เป็นเพราะสูตรที่หลากหลายและมีการเติมสารเติมแต่งหลากหลายชนิดเข้าไป ทำให้ “การนำ PVC กลับมาใช้ใหม่นั้นเป็นไปไม่ได้”
หรือกระทั่ง สามารถนำ PVC มาใช้ใหม่ได้ สารเติมแต่งใน PVC นั้นมีมากมายหลายชนิดและแตกต่างกันอย่างสิ้นเชิง กระทั้งอุตสาหกรรม PVC เองก็ยอมรับว่า คุณภาพ PVC ที่ได้จากการรีไซเคิลมีคุณภาพน้อยกว่าการรีไซเคิลซะอีกและไม่ช้าไม่เร็วมันก็ต้องถูกทิ้งลงถังขยะอยู่ดี
การแก้ปัญหาของ PVC
เป็นที่ประจักษ์ชัดแล้วว่า มีเพียงทางออกทางเดียวสำหรับปัญหาซับซ้อนจากการกำจัดขยะPVC คือการหยุดการผลิตPVCและหันมาช่วยกันลดและเลิกการใช้ผลิตภัณฑ์ทีเป็น PVC หรือมีส่วนผสมของ PVC เพื่ออนาคตของเรา ธรรมชาติ สิ่งมีชีวิตต่างๆที่ได้รับผลกระทบ และเพื่อโลกที่เราอาศัยอยู่นั่นเอง
