โรคบาดทะยักเป็นหนึ่งในโรคที่มีความรุนแรงและเกิดจากสารพิษที่ถูกปล่อยมาจากแบคทีเรียชนิด Clostridium tetani โรคนี้สามารถก่อให้เกิดอาการเจ็บปวดรุนแรงและกระตุกทั่วร่างกาย การเข้าถึงสู่ระบบประสาทจะทำให้กล้ามเนื้อบริเวณกรามและคอมีอาการกระตุก โดยทั่วไปแล้ว, ผู้ป่วยจะต้องใช้เวลาหลายเดือนในการฟื้นตัวจากการติดเชื้อบาดทะยัก
ลักษณะอาการโรคบาดทะยัก
หลังจากที่แบคทีเรียเข้าสู่ร่างกายผ่านทางบาดแผล, โรคบาดทะยักจะเริ่มแสดงอาการตั้งแต่สองถึงสามวันแรก และอาจกินระยะเวลาหลายสัปดาห์ ระยะฟักตัวของบาดทะยักจะใช้เวลาประมาณ 7 ถึง 10 วัน อาการทั่วไปของบาดทะยักประกอบไปด้วย
- ภาวะกรามติด
- กล้ามเนื้อคอแข็ง
- ปัญหาการกลืน
- กล้ามเนื้อท้องแข็ง
- การกระตุกของกล้ามเนื้อในร่างกาย
- เหงื่อออก
- ความดันโลหิตสูง
- หัวใจเต้นเร็ว
เมื่อไหร่ที่ควรพบแพทย์
ผู้ป่วยควรทำการนัดหมายกับแพทย์เพื่อรับการฉีดวัคซีนป้องกันบาดทะยัก, โดยเฉพาะหากไม่ได้รับการฉีดวัคซีนทุกๆ สิบปี และหากเกิดบาดแผลลึกที่ไม่เคยได้รับวัคซีนในช่วงห้าปีที่ผ่านมา ในกรณีที่ไม่แน่ใจว่าได้รับวัคซีนบาดทะยักครั้งสุดท้ายเมื่อไหร่, ควรทำการฉีดวัคซีนบาดทะยัก
สาเหตุของโรคบาดทะยัก
สาเหตุของโรคบาดทะยักมาจากสารพิษที่พบในสปอร์ของแบคทีเรีย Clostridium tetani ซึ่งสามารถพบได้ในดิน, ฝุ่น, และมูลสัตว์ การเข้าไปในบาดแผลที่มีความลึกจะทำให้สปอร์เหล่านี้เจริญเติบโตและสร้างสารพิษที่ทำให้เส้นประสาทเกิดการเสื่อม และส่งผลต่อการควบคุมกล้ามเนื้อ
บาดทะยักไม่ใช่โรคติดต่อ
บาดทะยักไม่เป็นโรคที่แพร่ระบาดจากคนนี้ไปสู่คนอื่น, และมักเกิดกับผู้ที่ไม่ได้รับการฉีดวัคซีนบาดทะยักหรือไม่ได้รับการฉีดวัคซีนป้องกันทุกๆ 10 ปี
ปัจจัยเสี่ยง
ปัจจัยที่เพิ่มความเสี่ยงในการเกิดโรคบาดทะยัก ได้แก่ ไม่ได้รับวัคซีนป้องกันโรคบาดทะยักหรือได้รับวัคซีนในปริมาณที่ไม่ครบ, มีบาดแผลทำให้สปอร์ของแบคทีเรียเข้าไปในแผล, มีสิ่งแปลกปลอมเข้าไปในผิวหนัง เช่น ตะปู หรือเสี้ยน, และอื่นๆ
การป้องกันโรคบาดทะยัก
การฉีดวัคซีนบาดทะยักเป็นวิธีป้องกันที่มีประสิทธิภาพ สำหรับเด็ก, วัคซีน DTap ถูกให้ร่วมกับวัคซีนป้องกันโรคคอตีบและไอกรน, ในขณะที่ผู้ใหญ่จะได้รับวัคซีน Tdap หรือ Td ทุก 10 ปี การติดตามการฉีดวัคซีนให้ครบเป็นสิ่งที่สำคัญ
การรักษา
การทำความสะอาดแผล: ผู้ป่วยควรทำการล้างแผลและขจัดสิ่งสกปรก, สิ่งแปลกปลอม, และเนื้อเยื่อที่ตายออกจากบาดแผล
ยาต้านพิษ: ใช้เพื่อลดพิษของสารพิษที่ยังไม่รวมเข้ากับเส้นประสาท
ยาปฏิชีวนะ: เพื่อรักษาแบคทีเรียบาดทะยัก
ยากล่อมประสาท: ใช้ลดอาการกล้ามเนื้อกระตุก
อื่น ๆ: แพทย์อาจสั่งยาชนิดอื่น ๆ เช่น แมกนีเซียมซัลเฟต หรือยาในกลุ่มเบต้า-บล็อกเกอร์
สรุป
โรคบาดทะยักเป็นโรคที่รุนแรงและสามารถป้องกันได้ด้วยการฉีดวัคซีนทันทีที่เสี่ยงต่อการติดเชื้อ การรักษาโรคนี้มักจะประกอบไปด้วยการดูแลแผลและการใช้ยารักษาตามที่แพทย์สั่ง การเข้าใจถึงโรคบาดทะยัก และวิธีป้องกันนั้นเป็นสิ่งสำคัญเพื่อรักษาสุขภาพและป้องกันการเจ็บป่วย
